Ze heeft wel vaker bijzondere tips, die vriendin waarmee ik sinds de lockdown af en toe een rondje loop, maar deze tip is wel heel waardevol: de nieuwe podcast 'Het Uur Blauw'. Ik vind het terug via Spotify en ik herken meteen de stem van Johan Terryn. Ruim een maand geleden hoorde ik hem in 'Nieuwe feiten' op Radio 1 over het afscheid van zijn vader.
Blijkbaar reageerden er zo vele mensen op zijn getuigenis van een paar minuten dat hij besluit om er 15 afleveringen aan te besteden, aan dat afscheid in die bevreemdende maatregelen die maar niet wennen. Zo veel afstand op momenten dat mensen zo veel nood hebben aan nabijheid.
Dankbaarheid is het overheersend gevoel op het moment dat mijn ouders het huis uitlopen vandaag. Zo vreemd dat we jou nu geen knuffel kunnen geven, zegt mijn moeder nog. Ze brengen mijn verjaardagscadeau, een dag eerder. Dit jaar willen ze graag de eerste bezoekers zijn en ja, dit jaar moet dat bezoek een beetje gespreid worden. Ik ben zo blij dat jullie allebei nog gezond zijn, antwoord ik haar. Er zijn zo velen die afgelopen maanden afscheid moesten nemen waardoor ze niet eens meer de luxe hebben om hun ouders op bezoek te krijgen voor hun verjaardag. En na hun vertrek denk ik weer aan het verhaal van Patrick, hoe hij aan Johan vertelt hoe hij zijn beide ouders middenin de lockdown verloor op minder dan 24 uur tijd.
En ja, ook dankbaar vandaag omdat dit thema, verlies, steeds meer aandacht krijgt. Afscheid nemen in een periode dat rouw nog rauwer wordt, verdient ook alle aandacht.
'k Herinner me nog hoe in het begin van onze lockdown een radiopresentator voor het eerst moet zoeken naar de 'juiste' woorden op het moment dat een muzikant hem vertelt dat zijn oma net overleden is door het coronavirus. De man die altijd alles zo vlotjes aan elkaar praat, weet plots niet meer wat te zeggen. En ik kan alleen maar denken dat het doodzonde is dat wij in onze samen-leving zo weinig woordenschat hebben om om te gaan met iets waar iedereen mee geconfronteerd wordt. We zijn er bang van. Bang om het verkeerde te zeggen en daarom worden we vaak stil. Wat ik zelf ervaren heb, gezien heb en nog steeds hoor is dat in diepe rouw bijna alles beter is dan de doodse stilte. Dat een goedbedoelde opmerking die pijn doet soms nog beter is dan het letterlijk dood-zwijgen. En dat laatste doen we vaak ook met de allerbeste intenties. We hebben het eenvoudigweg niet geleerd. En laat dit programma nu ook daar een kleine bijdrage leveren. Zoals Johan het zo mooi zegt: 'woorden geven aan verlies en delen, heelt. Nooit was verdriet zo moeilijk om te delen.'
Patrick vertelt hoeveel leegte het verlies van zijn ouders bij hem achterlaat. Hoe blij hij is dat hij zijn vader spontaan zei dat hij hem graag ziet, op een moment dat er nog geen vermoeden was van enig virus in de buurt. Dat alles vertelt hij aan Johan tijdens een prachtig vogelconcert op dat vroege uur waar donker in licht overgaat…
En dan is er nog Alessandra die vertelt over haar vader. Hoe zij hem op dag 6 van zijn sedatie de toestemming gaf om te ‘vertrekken’ waardoor hij kon heengaan op dag 7. Wat een mooi cadeau voor hem. Voor haar. En Marleen die ernaar verlangt om in augustus, op de herdenking van haar overleden broer, vooral te kunnen lachen ipv wenen bij het ophalen van herinneringen. En Roel die letterlijk zegt dat ook de mensen die empathisch reageren er geen idee van hebben hoe het voelt om nu alleen in zijn kot te zitten, na het overlijden van zijn geliefde moeder.
Afscheid vraagt nabijheid en dat wordt ons nu zo abrupt ontnomen.
Het Uur Blauw. Het geeft de pijn achter al die dagelijkse cijfertjes op de persconferenties een gezicht. Dus ja, dank je wel, Johan, om dit meer bespreekbaar te maken. 'k Vermoed dat er nog een hele golf uitgestelde rouw zit aan te komen. Ik hoop zo dat we dan voldoende luisterende oren in de omgeving vinden. Niets willen oplossen. Niet het gevoel geven dat rouwen te lang duurt of te lastig is. Af en toe een open vraag stellen. Aanwezig zijn. Niets meer en niets minder.
Tot 2011 was het altijd opnieuw Mike, mijn neefje, die als allereerste aan mijn deur stond met cadeautjes. Hij vindt het vast helemaal goed dat zijn oma en opa die rol vandaag op zich namen. En ja, ook hij gaat gemist worden morgen, maar wat kan daar nu in hemelsnaam mis mee zijn? Hij nestelde zich diep in mijn hart en daar veranderde dat plotse afscheid niets aan. Integendeel. Ook hij krijgt in gedachten nog een stukje van mijn heerlijke taart morgen :-)